علیرغم تصریح عبدالصمد خرم‌آبادی دبیر کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه، مبنی بر اینکه فیلترینگ هوشمند اعمال شده بر اینستاگرام که باصرف هزینه گزاف انجام می شود، موفقیت آمیز نیست، بررسی‌های نشان می‌دهد که فیلترینگ این اپلیکیشن با روش شناسایی تصاویراز طریق فیلترینگ هوشمند ادامه دارد. اگر چه استفاده از روش یاد شده توسط دستگاه‌های مرتبط قابلیت فیلتر کردن تنها در بخش اندکی از محتوای اینستاگرام موفق بوده است.
به گزارش تارنگار حقوق بشر در ایران به نقل ازکمپین بین المللی حقوق بشر در ایران، طی هفته‌های گذشته دسترسی کاربران ایران به برخی محتوای شبکه اجتماعی اینستاگرام از طریق اتصال با پروتکل اچ.تی.تی.پی محدود شد. با توجه به اینکه شبکه اینستاگرم به طور پیش فرض تمام محتویات خود را از طریق اتصال رمزنگاری شده با استفاده از پروتکل امن اچ.تی.تی.پی.اس(اس.اس.ال) ارائه می‌کند، در حالت عادی کاربران متوجه این محدودیت جدید نخواهند شد. پیش از این نیز دسترسی به سرویس مبتنی بر وب پیام رسان تلگرام بر روی پروتکل اچ.تی.تی.پی از صبح روز دوشنبه ۲۵ آبان ۱۳۹۴ مسدود شد.
برای دسترسی به محتوای یک وب‌سایت معمولا از یکی از دو پروتکل اچ.تی.تی.پی و یا اچ.تی.تی.پی.اس استفاده می‌شود. در پروتکل اچ.تی.تی.پی.اس به دلیل اینکه اتصال وب‌سایت مورد استفاده کاربر به سرور از رمزگذاری بهرمند است، سیستم فیلترینگ هوشمند قادر نیست تا محتویاتی را که بین کامپیوتر کاربر و سرور در حال انتقال است را خوانده و پردازش کند، در حالی که در پروتکل اچ.تی.تی.پی که فاقد هر نوع رمزنگاری است به راحتی محتوای مورد استفاده کاربر قابل خواندن و شناسایی است.
تحولات یاد شده نشان می‌دهد که به دنبال ناکامی برای فیلترکردن برخی شبکه‌های اجتماعی مانند اینستاگرام، وزارت ارتباطات علیرغم تحمل هزینه‌های سنگین که مقامات آن را بی حاصل خوانده اند، در پی گسترش نوعی از فیلترینگ است که کارشناسان احتمال موفقیت آن را بسیار اندک ارزیابی می کنند چرا که شریط موفقیت این پروژه این است که بتواند با دسترسی به کلید‌های رمزنگاری این اپلیکیشن‌ها اقدام به رمزگشایی محتوای این اپلیکیشن‌ها کنند.
اما با توجه به اینکه سرورهای اینستاگرام در ایران نیست و بین این اپلیکیشن که متعلق به شرکت فیس بوک است و دستگاه‌های حکومتی هیچ همکاری وجود ندارد، تنها راه موفقیت برنامه فیلتر این اپلیکیشن در ایران، جعل کردن گواهینامه اس.اس.ال خواهد بود که البته مسبوق به سابقه است. بعد از انتخابات جنجال برانگیز سال ۸۸، نهادهایی امنیتی ایران اقدام به جعل این گواهینامه‌ها برای در اختیار گرفتن اطلاعات کاربران ایران کردند.
طی ماه‌های گذشته فیلترینگ هوشمند از طریق بلاک کردن بر اساس شرح عکس و یا کنترل گزینشی محتوای حساب برخی فعالین سیاسی و حقوق بشری انجام می‌شد. اما هم اکنون با توسعه سیستم‌های فیلترینگ وبا استفاده از الگوریتم‌های پرداز تصویر، این قابلیت وجود دارد که خود تصویر پردازش و مسدود شود. بررسی‌های کمپین نشان می‌دهد که استفاده از روش یاد شده برای فیلترکردن محتوای اینستاگرام کاربران ایرانی عمدتا بر روی محتوای پورنوگرافی و آنچه مقامات ایرانی آنها را محتوای «مستهجن» و «غیراخلاقی» می‌نامند، متمرکز است.
بررسی‌ها نشان می‌دهد که این سیستم فیلترینگ تنها بر پردازش تصاویر متکی نیست و در کنار آن از آنچه به عنوان «لیست سیاه» نام برده می‌شود، استفاده می‌شود.
پس از چندین سال کشمکش برای محدود کردن و حتی مسدود کردن برخی شبکه‌های اجتماعی، بسیاری ازنهادها و سازمان ها و شخصیت‌های دولتی و حکومتی، عملا با توجه به اقبال گسترده کاربران اینترنتی از چنین شبکه هایی و بی توجهی به محدودیت های اعمال شده رسمی، با پیوستن به این شبکه های اجتماعی از جمله اینستاگرام و تلگرام و فیس بوک، تلاش می کنند تا از ظرفیت هایی که چنین شبکه‌هایی برای ارتباط با مخاطبین فراهم می کنند استفاده کنند.
از همین رو علیرغم اظهارات ضدونقیض مسوولان قضایی و امنیتی برای فیلتر کردن و حتی مسدود کردن شبکه‌های اجتماعی و از جمله اینستاگرام طی دو سال گذشته، این اپلیکیشن همچنان در ایران قابل دسترس است و بسیاری از رسانه‌ها و نهادهای دولتی نیز به جمع استفاده کنندگان از آن پیوسته‌اند. از جمله افرادی که دراینستاگرام حضور دارند می تواند به صفحه علی لاریجانی رییس مجلس ایران و حمید رسایی از نماینده‌های تندروی مجلس اشاره کرد. همچنین صفحه‌هایی منتسب به علی خامنه‌ای و قاسم سلمیانی فرمانده سپاه قدس در این شبکه اجتماعی قابل رویت است.
