سازمان گزارشگران بدون مرز رده بندی خود از شاخص آزادی مطبوعات در جهان در سال ۲۰۱۶ را منتشر کرده است. این سازمان می‌گوید که آزادی رسانه‌ها در جهان، افولی “عمیق و آزاردهنده” داشته است.
به گزارش تارنگار حقوق بشر در ایران، ایران در رده بندی گزارشگران بدون مرز در میان ۱۷۹ کشور جهان، پایین‌تر از ازبکستان، سومالی و گینه استوایی، رتبه ۱۶۹ را گرفته است. این رتبه نسبت به رده بندی سال ۲۰۱۵ دو پله صعود برای ایران را نشان می‌دهد.
گزارشگران بدون مرز می‌گوید که با وجود بهبود نسبی در روابط خارجی ایران، این کشور همچنان “یکی از سرکوبگرترین کشورها در زمینه آزادی مطبوعات است”.
محدودیت مطبوعات در ایران یکی از محورهای اصلی انتقاد مخالفان و فعالان حقوق بشر از حکومت است. اما مقام‌های حکومتی می‌گویند که محدودیتی برای آزادی بیان ایجاد نمی‌کنند و اگر مطبوعات یا روزنامه‌نگاران با محدودیتی مواجه می‌شوند دلایل امنیتی دارد.
از جمله حسن روحانی یک سال و نیم پیش گفت: “فکر نمی‌کنم [در ایران] فردی به خاطر روزنامه‌نگاری یا فعالیت رسانه‌ای دستگیر شده باشد.”
سازمان گزارشگران بدون مرز گفته است که روزنامه‌نگاران در ایران قربانی جنگ قدرت در میان گروه‌های مختلف حکومتی هستند.
در رتبه‌بندی سال ۲۰۱۶ این سازمان افغانستان با دو رتبه پیشرفت در جایگاه ۱۲۰ قرار گرفته است.
رتبه ۱۵۰ این ردهبندی به تاجیکستان تعلق گرفته که به معنی سقوط ۳۴ پله‌ای این کشور است. گزارشگران بدون مرز این تحول در تاجیکستان را “لغزشی خطرناک” خوانده و گفته است که رفتارهای جدید امامعلی رحمان، رئیس جمهور، و حذف مخالفان به بهانه مبارزه با تروریسم، وفاق ملی شکننده در کشور را تهدید می‌کند.
‘افول آزادی مطبوعات’
گزارشگران بدون مرز می‌گوید که مشکلات امنیتی، گرایش‌های اقتدارگرایانه دولت‌های کشورهایی چون ترکیه و مصر و کنترل بیشتر رسانه‌های دولتی در کشورهایی مانند لهستان، از عوامل افول آزادی مطبوعات در سال اخیر بوده‌اند.
به گفته گزارشگران بدون مرز، تهدیدهایی از جانب ایدئولوژی‌ها، به ویژه ایدئولوژی‌های مذهبی به اضافه تلاش اقلیتی قدرتمند و ثروتمند برای تسلط بر رسانه‌ها، حیات رسانه‌های مستقل را به خطر انداخته است.
این سازمان می‌گویدکه همه نشانگرهایی که برای شاخص آزادی مطبوعات دارد در سال ۲۰۱۶ نسبت به ۲۰۱۳ پایین آمده‌اند و در تک تک قاره‌های جهان هم مجموع شاخص‌ها افت کرده‌اند.
گزارشگران بدون مرز برای تعیین شاخص آزادی مطبوعات نشانگرهایی چون تکثر، استقلال رسانه‌ها، محیط رسانه‌ای و خودسانسوری، چهارچوب‌های قانونی، شفافیت، زیرساخت‌های مورد نیاز و موارد آزار و اذیت را بررسی می‌کند.
