نداشتن شناسنامه، یکی از مشکلات اصلی قوم بلوچ است. بسیاری از ازدواجها در این منطقه ثبت نمیشود و کودکان این ازدواجها هم از نگاه دولت، غیررسمی به شمار میآیند و شناسنامه نمیگیرند.
به گزارش تارنگار حقوق بشر در ایران به نقل از زمانه، «زهره صیادی» که سالها در مورد کودکان بلوچ بیشناسنامه در قلعه حسن خان و حاشیههای تهران کار کرده است، گفته که حداقل هزار و ۵۰۰ کودک بلوچ فاقد شناسنامه شناسایی شده، در حالی که بر اساس پیماننامه حقوق کودک، بچهها باید شناسنامه و اوراق هویت داشته باشند.
به گفته این فعال حقوق کودک، این کودکان بلوچ بدون شناسنامه مدرسه هم نمیروند و اگر سیاستها تغییر نکند، این موضوع باعث افزایش تعداد کودکان کار خواهد شد.
صیادی گفته است: «بلوچها و سیستانیهای حاشیهنشین به دنبال کسب و کار حلال و شرافتمندانه هستند، اما موقعیتهای اشتغال فراهم نمیشود. کودکان آنها بدون اوراق هویت مجبور میشوند کار کنند، اغلب دستفروشی و گاهی زبالهگردی.»
این فعال حقوق کودکان میگوید که گاهی حتی گواهی تولد به این کودکان داده نمیشود و چون در بیمارستان به دنیا نمیآیند، کارت تولد هم به آنها نمیدهند.
به گفته این فعال حقوق کودک، تنها یک گروه مردمنهاد برای کودکان بیشناسنامه بلوچ حاشیه تهران، در چادرها مدرسه برپا کرده است.
کمپین فعالان بلوچ هم در وبسایت خود با اشاره به بیشناسنامه بودن بسیاری از بلوچها در ایران نوشته است: «هزاران نفر از شهروندان بلوچ ایرانی فاقد شناسنامه محسوب میشوند. گر چه آمار رسمی در این زمینه از سوی مسئولان بیان نشده است اما با توجه به سخنان پراکنده مدیر کل آموزش و پرورش و نمایندگان مجلس، این افراد در استان سیستان و بلوچستان ممکن است بیش از ۱۶ هزار نفر باشند.»
اسفند سال گذشته، مدیرکل کمیته امداد استان سیستان و بلوچستان گفته بود زنانی که همسران تبعه خارج داشتهاند، کمکهایی از این کمیته دریافت میکنند اما این کمکها به فرزندان حاصل از این ازدواجها تعلق نمیگیرد.
در این استان هزار و ۸۸۰ خانوار و ۲۶۵ هزار و ۲۱۶ نفر به صورت مستمر تحت پوشش کمیته امداد هستند که از این میان ۵۲ هزار خانوار، زنسرپرست هستند.
به گفته مدیرکل کمیته امداد استان سیستان و بلوچستان، به تعدادی از زنانی که با “اتباع بیگانه” ازدواج کردهاند، کمکهایی ارائه میشود، ولی به دلیل آنکه پدران کودکان این زنان فوت کردهاند یا از ایران رفتهاند و شناسنامه در ایران بر اساس خون پدر است، بچههای این زنان که اعلب از زنان بلوچ هستند، فاقد شناسنامه و مدرک شناسایی هستند؛ فرزندان این خانوادهها تحت پوشش قرار نمیگیرند و تنها به مادر که شناسنامه دارد، کمکهایی میشود.