بیش از ٧٠ درصد اقتصاد ایران در پی جدیدترین مواجهه کلانشهر تهران با آلودگی هوا در خطر تعطیلی قرار دارد. این خطر پس از آن در مرحله هشدار قرار گرفت که دولت تصمیم گرفت دست کم مدارس، کارخانه‌های شن و ماسه و فعالیت‌های عمرانی در تهران و حومه را طی امروز و فردا تعطیل اعلام کند.
گردش مالی اقتصاد ایران در یک روز به صورت تقریبی بالغ بر ١۵٠٠میلیارد تومان است و تعطیلی کلانشهری مثل تهران، بیش از ٧٠ درصد از این گردش مالی را مختل می‌کند. این آماری است که «موید حسینی‌صدر»، نماینده خوی در مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با خبرنگار«اعتماد» اعلام کرد.
او همچنین گفت که «علاوه بر بحث مالی، تعطیلی ناگهانی به روابط بین‌المللی، سلامت مردم، برنامه‌های اقتصادی کشور و… آسیب می‌زند». از سویی بنابر آماری که وزارت آموزش و پرورش سال گذشته اعلام کرده بود، هزینه یک روز تعطیلی مدارس در روزهای غیرتعطیل به بیش از ١٢٠ هزار میلیارد تومان می‌رسد.
اما مهم‌تر از ضرر و زیانی که آلودگی هوا به عنوان موهومی مثل «گردش مالی اقتصادی»وارد می‌کند، انسان‌های بی‌گناهی‌اند که بر اثر آلودگی هوا به صورت تدریجی جان می‌بازند. در کنار این معضل، کارگرانی قرار دارند که مجبورند آن روزهای خاص در هفته را- که به دلیل آلودگی هوا تعطیل است- بدون درآمد سر کنند. براساس آمار وزارت بهداشت، تنها در سال گذشته ٣ هزار شهروند در تهران بر اثر آلودگی هوا جان باختند. وزارت بهداشت همچنین گفته است که بیش از ۴ هزار و ۴٠٠ نفر در کل کشور در سال ٩٢ بر اثر آلودگی هوا جان باختند. شهرداری تهران نیز در سال گذشته گفته بود هر خانواده ایرانی نزدیک به ٣۴٠ هزار تومان بابت خسارت ناشی از آلودگی هوا پرداخت می‌کند.
حسینی‌صدر، نماینده مجلس نهم در این رابطه گفت: بحث آلودگی هوا ابعاد مختلفی دارد. یکی سلامتی مردم است، به طوری که در سال‌های اخیر، تعداد بیماران سرطانی در کشور افرایش پیدا کرده و در شهرهای بزرگ تشدید شده است. همچنین تعداد افرادی که بیماری تنفسی دارند، بیشتر شده و حال‌شان هم به همین قیاس وخیم‌تر شده است. اگرچه نمی‌توان گفت علت قطعی مرگ یک فرد، آلودگی هوا است، اما کسی هم نمی‌تواند نقش آلودگی هوا در تشدید بیماری‌های سرطانی، تنفسی، خونی، سردردهای مزمن، کلافگی‌ها و… را انکار کند. پس یک بحث هزینه‌هایی است که مردم می‌پردازند. این هزینه‌ها غیرقابل قیمت‌گذاری است و بسیار هم بالاست.
او ادامه داد: بحث دیگر، کاهش راندمان کاری مردم است. وقتی که آلودگی هوا بالا باشد، مردم زودتر خسته می‌شوند و به همین نسبت بهره‌وری‌شان پایین‌تر می‌آید. این هم یک آسیب روانی است که به مردم وارد می‌شود. مساله سوم تعطیلی‌هاست که هزینه بسیار بالایی برای مردم و کشور دارد، به خصوص تعطیلی کلانشهری مثل تهران که ٧٠ درصد اقتصاد کشور به آن وابسته است. گردش مالی اقتصاد کشور در یک روز به صورت تقریبی بالغ بر ١۵٠٠ میلیارد تومان است و تعطیلی کلانشهر تهران، بیش از ٧٠ درصد از این گردش مالی را مختل می‌کند، چراکه علاوه بر بحث مالی، تعطیلی ناگهانی به روابط بین‌المللی، برنامه‌های اقتصادی کشور و سلامت مردم و… آسیب می‌زند. به علاوه تعطیلی پایتخت یک کشور به خاطر آلودگی هوا وجهه خیلی بدی دارد.
حسینی‌صدر تاکید کرد: از طرفی دولت ناچار است مدارس را تعطیل کند، چراکه نمی‌تواند سلامت مردم را به خطر بیندازد. بنابراین مهار بحران‌های زیست محیطی از جمله آلودگی هوا باید در ۵ اولویت اصلی دولت قرار بگیرد. بودجه سالانه شرکت‌ها، موسسات و بانک‌های دولتی بیش از ١٠٠٠ میلیارد تومان است. گردش مالی سالانه بخش خصوصی هم بیش از ۴٠٠ میلیارد تومان است، بنابراین گردش مالی کل کشور به بیش از ١٢٠٠ میلیارد تومان می‌رسد. از این رقم ۶٠ الی ٧٠ درصد در بخش‌های تولیدی، خدماتی، تجاری و… در تهران هزینه می‌شود.
او درباره برنامه‌های مجلس نهم برای مقابله با بحران آلودگی هوا گفت: مجلس نهم برای حل بحران آلودگی هوا با سازمان‌ها و نهادهای مسوول جلسه برگزار کرده است، اما برنامه‌ای اساسی برای رو به رویی با این بحران نداشته است. مساله محیط زیست در برنامه ششم توسعه آمده و امیدواریم این لایحه زودتر به مجلس بیاید تا بتوانیم روی آن کار کنیم.
منشا آلودگی تهران کجاست؟
همچنین «هادی حق‌شناس»، کارشناس مسائل اقتصادی درباره هزینه تعطیلی کلانشهر تهران گفت: طبیعی است که تعطیلی کلانشهری مثل تهران بیش از هزار میلیارد تومان هزینه در بر دارد و تحمیل این هزینه به اقتصادی که در شرایط رکود به سر می‌برد، نتایج غیرقابل پیش‌بینی‌ای برجای می‌گذارد.
او افزود: تهران به خاطر دو بحران افزایش جمعیت و تردد خودرو به محل غیرقابل سکونتی تبدیل شده است، که بخشی از این دو بحران عمده به صورت آلودگی هوا دیده می‌شود. حدود دو سوم منشأ آلودگی هوا در تهران خودرو است و دولت باید فکری به حال آن بکند. اگر می‌شد برآورد کرد چه هزینه‌های مادی و جانی‌ای به خاطر آلودگی هوا به مردم وارد می‌شود، آن وقت سازمان محیط زیست، وزارت صنعت، معدن و تجارت و سایر نهادهای مربوطه تصمیم جدی‌تری برای مقابله با آن می‌گرفتند. پس نباید این تعطیلی را از منظر هزینه‌هایی که این دو روز به اقتصاد کشور تحمیل می‌کند، ببینیم، چراکه هزینه‌هایی که جان و روان مردم را تهدید می‌کند، بسیار عظیم‌تر است.
حق شناس در پایان گفت: منشأ آلودگی هوا بنگاه‌های اقتصادی بزرگ در اطراف تهران و خودروها هستند، پس منشأ آلودگی چیز پیچیده‌ای نیست. اگر نهادهایی مانند شهرداری به جای طرح زوج و فرد یا طرح ترافیک یا به جای هزینه برای ساخت پل و تونل، برای تکمیل ساخت مترو هزینه می‌کرد، آن وقت مساله حل می‌شد. اگر مردم تهران با خودرو تردد می‌کنند، به خاطر آن است که مجبورند، چراکه سیستم حمل و نقل کشور جوابگو نیست. سیستم کارآمد حمل و نقل می‌توانست بخش قابل توجهی از آلودگی هوا را رفع کند.
