خالد حردانی، زندانی امنیتی محبوس که به اتهام اقدام برای هواپیماربایی سال‌هاست بدون یک روز مرخصی در زندان به سر می‌برد، در نامه‌ای، برای عروسی دخترش از مسئولان زندان درخواست مرخصی کرد.
به گزارش تارنگار حقوق بشر در ایران، خالد حردانی که به اتهام هواپیماربایی ابتدا به اعدام و پس از مداخله سازمان‌های حقوق بشری به حبس ابد محکوم شده است، بیش از ۱۶ سال است که محروم از مرخصی در زندان نگهداری می‌شود.
حردانی می‌گوید: «آن‌ها اجازه ندادند برای مراسمِ به خاک‌سپاری مادرم حاضر باشم. حالا دخترم دارد عروس می‌شود اما هیچ‌کس به درخواست مرخصی من بعد از ۱۶ سال زندان پاسخ نمی‌دهد.»
او در متنی که به‌دست «ایران‌وایر» رسیده، نوشته است: «۱۶ سال و دو ماه بی‌وقفه اقامت در زندان، در کلام می‌تواند آسان و ساده باشد. در این مدت حتی یک روز هم مرخصی نداشته‌ام. سال ۱۳۸۶ “سعید مرتضوی” با چند روز مرخصی من برای شرکت در مراسم ختم مادرم مخالفت کرد و من هیچ‌وقت فرصت درخواست شفاعت از مادرم را در دقایق آخر پیدا نکردم.»
خالد حردانی با اشاره به این‌که ۱۶ سال زندان و آن‌همه تبعاتی که داشته، برای یک اقدام از سر بی‌تدبیری کفایت می‌کند، می‌گوید: «من مرتکب جنایت نشده‌ام و ۱۶ سال متوالی زندان، نابود شدن زندگی‌ام، به گروگان گرفتن “رسول”، برادرم که هنگام بازداشت یک نوجوان ۱۷ ساله بود و اکنون بیمار است، زندانی کردن “شهرام و فرهنگ پورمنصوری” که باید مردادماه سال ۱۳۹۴ طبق قانون آزاد می‌شدند ولی هنوز در زندان نگه داری می‌شوند و دیدن زندگی آن‌ها که دارد بر باد می‌رود، همه برای جرمی که مرتکب شده‌ام، کافی نیست؟»
او می‌گوید از سال ۱۳۸۵ تابه‌حال هرگونه رسیدگی درمانی را هم به دستور مقامات امنیتی در مورد او دریغ می‌کنند: «من با عفونت‌های ریه و فک تحتانی و نیز مشکلات بینایی سر و کاردارم اما آن‌ها هرگونه امکان درمان را از من دریغ کرده‌اند.»
او روز بیست و سوم آبان ماه سال ۱۳۷۹ به منظور تغییر دادن مسیر پرواز هواپیما، با گارد پرواز هواپیمای «یاک ۴۰» اهواز به بندرعباس درگیری مختصری پیدا کرد و زخمی شد. هواپیما بدون تأخیر بر زمین نشست اما این درگیری ۱۵ دقیقه‌ای، عواقب هولناکی برای خاندان حردانی ها به دنبال داشت. سه عضو این خانواده کماکان بعد از ۱۶ سال در زندان به سر می‌برند.
خالد، متهم اصلی پرونده هواپیماربایی در اولین مراحل رسیدگی، به اتهام‌های «اقدام علیه امنیت ملی»، «اخلال در امنیت پرواز»، «تشکیل گروه غیرقانونی» و «برداشت غلط از اسلام» در شعبه ۲۰ دادگاه انقلاب به ریاست قاضی «محمد موحدی» به اعدام محکوم شد. این حکم تا آستانه اجرایی شدن پیش رفت ولی یک روز پیش از اجرای آن، با تلاش «محمد مصطفایی» که تازه به‌عنوان وکیل به پرونده ورود کرده بود، به تعویق افتاد.
محمد مصطفایی با تماس خالد حردانی و دیدن فیلم «ابراهیم حاتمی کیا» به نام «ارتفاع پست» که از زندگی این متهم اقتباس شده بود، توانست از طریق کمیسیون عفو و بخشودگی، حکم لغو اعدام متهم اصلی این پرونده را بگیرد.
در نهایت، حکم اعدام سه متهم این پرونده با پذیرش قاضی پرونده که مجازات تعیین شده با جرم ارتکابی فاصله بسیاری دارد و موافقت رییس قوه قضاییه و پی گیری آیت الله «مهدی کروبی»، در روز دوم خردادماه سال ۱۳۸۰ با دو درجه تخفیف به زندان کاهش یافت.
«موسی به رزین خلیفه لو»، وکیل و مشاور حقوقی «ایران‌وایر» گر چه به جرم انگاری هواپیماربایی در قوانین بین‌المللی هم‌چون «قانون لاهه» مصوبه ۱۹۷۰ و «کنوانسیون توکیو» اشاره می‌کند اما در این مورد خاص معتقد است عمل خالد حردانی و گروه همراه وی در چهارچوب «محاربه» نمی‌گنجد و مجازات در نظر گرفته شده متناسب با جرم رخ داده شده نیست.
او محکوم کردن خالد حردانی به جرم «محاربه» را درست نمی‌داند: «به نظر می‌رسد مهم‌ترین ایراد وارده به‌حکم دادگاه همین امر باشد. محاربه زمانی است که فرد یا افرادی برای مقابله با حکومت و با هدف خراب‌کاری، برهم زدن امنیت و ایجاد رعب و وحشت دست به اسلحه ببرند. اما در این هواپیماربایی مشخص است که مرتکبان هیچ قصدی برای برهم زدن امنیت و یا ضربه زدن به حکومت و ایجاد رعب و وحشت نداشته‌اند بلکه هدف آنان صرفاً مهاجرت به مکان دیگری بوده و نحوه حادثه کاملاً اثبات‌کننده این امر است.»
این وکیل دادگستری با اشاره به جرم رخ‌داده تأکید می‌کند: «در این ماجرا، استفاده از سلاح موجب رعب و وحشت قابل‌توجهی نشده است؛ گرچه ممکن است خدمه و مسافران هواپیما ترسیده باشند. اما این ترس را نمی‌توان با ایجاد رعب و وحشتی که در محاربه مدنظر است، یکی دانست. محاکمه خالد حردانی در قالب محاربه، برخلاف موازین حقوقی است.»
موسی به رزین می‌گوید: «مرتکبان نتوانسته‌اند هواپیما را در اختیار قرارگرفته یا از مسیر خارج کنند. مدت کمی بعد از شروع به عملیات، در اثر مداخله تیم حراست، اقدامات آن‌ها عقیم مانده و هواپیما در موعد مقرر فرود آمده است. خالد حردانی و دوستانش مرتکب جرم شده‌اند اما عمل آن‌ها به حدی نبوده است که شامل محاربه شود.»
حقوق‌دان در مورد درخواست مرخصی خالد حردانی می‌گوید: «بر اساس آیین‌نامه اجرایی سازمان زندان‌ها، مرخصی از حقوق زندانی محسوب نشده بلکه نوعی امتیاز است که در صورت صلاح‌دید مقامات مربوطه، به زندانی تعلق می‌گیرد. طبق تبصره ۴ ماده ۲۱۴ این آیین‌نامه، در صورت فوت یا ازدواج بستگان درجه یک زندانی، مرخصی حق زندانی است اما موارد قابل‌توجهی وجود دارد که مقامات مربوطه با مرخصی زندانیان موافقت نکرده‌اند.»
او با اشاره به مواد قانونی، توضیح می‌دهد: «زندانیان محکوم‌به حبس با گذراندن یک ششم و زندانیان محکوم‌به حبس ابد با گذراندن حداقل سه سال از حبس می‌توانند تقاضای مرخصی بدهند. البته در مورد جرایمی که به نوعی اقدام علیه امنیت محسوب می‌شوند، این مدت حداقل ۱۰ سال برای محکومان به حبس ابد است و لازم است دادستان با مرخصی آن‌ها موافقت کند. بنابراین، در مورد خالد حردانی، ایشان شرایط مرخصی را دارند و سخت‌گیری بیش‌ازحد نسبت به او گرچه غیرقانونی نیست اما ناعادلانه به نظر می‌رسد. »
از تابستان سال ۱۳۶۳ و بعد از این که یک هواپیمای کویتی از مسیر کویت به کراچی ربوده شد و در فرودگاه مهرآباد تهران به زمین نشست و پس از آن‌که هواپیماربایان با درخواست آزادی شیعیان کویتی، اقدام به کشتن سه دیپلمات امریکایی حاضر در هواپیما کرده و آن‌ها را از هواپیما بیرون انداختند، امنیت و حراست پروازها به حفاظت و اطلاعات سپاه پاسداران انقلاب اسلامی سپرده شد و این رویه تا به حال ادامه داشته است.
سرهنگ «علی باقری»، معاون عملیات فرماندهی حفاظت سپاه بعدها به خبرگزاری «فارس» گفت سال ۱۳۶۳ و بعد از این که در طول مدت کوتاهی پنج هواپیما از ایران ربوده شد، امام خمینی به «محسن رضایی»، فرمانده وقت سپاه ابلاغ کرد حفاظت هواپیماها به سپاه سپرده شود.
او می‌گوید از آن زمان تاکنون ۱۳۰ مورد اقدام به هواپیماربایی رخ داده که هیچ‌کدام از این موارد با موفقیت و به نفع مهاجمان به‌پایان نرسیده است.
