عنوان بزرگترین معدن منگنز خاورمیانه تنها گوشه‌ای ویژگی های معدن منگنز ایران می باشد که برای هر که آب داشت برای کارگرانش نان نداشت، کارگرانی که ماه‌هاست به دلیل عدم پرداخت حقوق دست خالی شرمنده خانواده‌های خود هستند.
به گزارش تارنگار حقوق بشر در ایران به نقل از تسنیم، صفحات روزنامه را ورق می‌زدم و دنبال اخبار خاص بودم آن‌قدر خاص که خارج از کلیشه و اخبار تکراری حرفی تازه برای گفتن داشته باشد. یک تیتر نگاهم را جلب کرد «نفس‌های خسته کارگران معدن منگنز بعد از ۵ ماه تلاش بی حقوق». در پیگیری‌های انجام شده متوجه شدم منظور از معدن منگنز همانی است که از آن به عنوان بزرگترین معدن منگنز خاورمیانه یاد می‌شود.
علامت سؤال ها یکی یکی شکل گرفت. چرا بزرگترین معدن منگنز خاورمیانه باید اندر خم اولین و مهم‌ترین مسئله‌اش که حقوق کارگران است مانده باشد؟ کارگران معدن الآن چه روزگاری دارند؟ وضعیت خانواده‌های این کارگران به چه صورت است؟ چگونه روز خود را به شب می‌رسانند؟ نقش مدیران این معدن چیست؟ مسئولان استان چه کرده‌اند؟
معادن منگنز در دل روستای ونارچ از توابع کهک. معادن منگنز ونارچ در جنوب غربی شهر قم قم قرار دارد که راه ارتباطی از قم به معدن ۳۰ کیلومتر است که ۱۸ کیلومتر آن جاده اصلی قم – نیزار و ۱۲ کیلومتر آن راه اختصاصی معدن است. بنا به گفته کارشناسان معدن معادن منگنز ونارچ قم با ذخیره قطعی حدود ۸ میلیون تن و تولید سالانه بین ۸۶ الی ۱۲۰ هزار تن کانسنگ منگنز از بزرگترین معادن منگنز شناخته شده در ایران وخاورمیانه است.
ورود خبرنگاران به معدن منگنز ممنوع!
پیگیری‌ها و پرس‌وجو از کارگران شروع شد. پیگیری برای بازدید حضوری خبرنگار و عکاس راه به‌جایی نبرد و گویی این معدن منطقه‌ای ممنوع‌الورود برای اصحاب رسانه است اما به لطف شبکه‌های اجتماعی ارتباط با چند کارگر معدن میسر شد.
کارگران از اینکه نامی از آن‌ها برده شود ابایی نداشتند به قول خودشان دیگر چیزی برای از دست دادن ندارند، سلامتی را درراه این شغل مشقت‌بار از دست داده‌اند، دست به دامان آدم و عالم شده‌اند پس برایشان فرقی ندارد.
یکی از این کارگران با ارسال نامه‌ای ۹ صفحه‌ای شرح‌حال خود و همکارانش را نوشته بود و دیگری پیامک‌هایی می‌داد و از اصحاب رسانه خواست تا از نزدیک حال‌وروز کارگران را ببینند.
حرف‌های ضدونقیض و وعده و وعید آن‌قدر شنیده‌اند که می‌توان ناامیدی را در سخنانشان متوجه شد. وقتی پای صحبتشان می‌نشینم نمی‌دانند از کجا بگویند. دل پری از اوضاع معدن دارند. هرازگاهی هم یادآور می‌شوند این معدن عنوان بزرگترین معدن منگنز خاورمیانه را دارد ولی دریغ از رسیدگی به اوضاع کارگرانش.
برای گفتن نامش ابایی ندارد می‌گوید: “اگر خواستید مصاحبه را به نام خودم کار کنید برای من که ۵ ماه است حقوق نگرفته‌ام فرقی ندارد که بخواهند اخراجم کنند. ۱۰ سال است در بزرگترین معدن منگنز خاورمیانه مشغول به کار هستم صبح‌ها از ساعت ۷ صبح می‌روم در عمق ۳۴۰ متری زمین تا یک و نیم ظهر”.
این کارگر معدن منگنز ادامه می‌دهد: “کارگران معدن منگنز در اعماق ۱۹۰ تا ۳۴۰ متری زمین فعالیت می‌کنند و عمدتاً اگر از حوادث مختلف معدن اعم از ریزش و سقوط جان سالم به در ببرند به انواع بیماری‌های پوستی، تنفسی و آرتروز و… دچار می‌شوند بااین‌وجود برای گذران معیشتشان باز هم به کارشان ادامه می‌دهند. اما این روزها دیگر امیدی برای ما باقی نمانده است”.
فریاد بی‌صدای کارگران بزرگترین معدن منگنز خاورمیانه
مصطفی نیز از دیگر کارگران معدن منگنز است، او با پیامک حرف دلش را می‌گوید، از آرتروز و بیماری پوستی، از لیست وام و قرض‌هایی که طی این چند ماه‌گرفته و از زندگی در آستانه متلاشی شدنش.
او ادامه می‌دهد: “۳۰۰ هزار تومان باید بابت وام بپردازم و ۲۵۰ هزار تومان برای اجاره خانه، دریافتی ماهانه‌ام هم ۹۴۰ هزار تومان، بماند مخارج مدرسه بچه‌هایم. نمی‌گویم درآمد ما را با حقوق‌های میلیاردی و دکتر و مهندس‌ها مقایسه کنید ولی توقع داریم وضعیت ما را با کارگران دولتی مقایسه کنید. کارگر در این مسئله هم تبعیض می‌شود”.
کارگر معدن منگنز در پاسخ به این سؤال که جواب مسئولان معدن به مطالبات شما چیست می‌گوید: “وقتی حق‌وحقوقمان را مطالبه می‌کنیم می‌گویند اگر خیلی ناراحتید تسویه کنید و بروید گاهی وقت‌ها هم با انواع تهدیدها مجبور به سکوت می‌شویم. حرف زیاد است اما الآن آن چیزی که برایمان مهم است دریافت حقوقی است که به خاطر این تأخیرها آبرویی برایمان باقی نمانده است. برای گذران زندگی به زمین و زمان رو انداخته‌ایم”.
کریم زند از کارگران قدیمی و با سابقه این معدن با اشاره به وضعیت معیشت کارگران معدن منگنز ونارچ می‌گوید: در حال حاضر ۳۰۰-۴۰۰ کارگر در این معدن در بخش‌های مختلف در حال کار هستند در نظر بگیرید این کارگران از ابتدای امسال هیچ حقوقی دریافت نکرده‌اند، حقوق اسفندماه را هم هفته گذشته واریز کردند.
عضو شورای کارگری معدن منگنز ونارچ با بیان اینکه در خوش‌بینانه ترین حالت حقوق کارگران به یک میلیون و صد هزار تومان می‌رسد می‌افزاید: کارانه ما را هم از دی ماه واریز نکردند، کارانه از ۱۵ تا ۱۵۰ هزار تومان است که آب باریکه‌ای است برای کارگران اما همین را هم واریز نکردند.
وی با اشاره به اقدامات کارگران معدن منگنز ونارچ برای احقاق حقوقشان تصریح می‌کند: بهمن‌ماه سال گذشته و ماه رمضان امسال دو مرتبه اعتصاب کردیم اما با وعده‌ووعید اعتصابمان را شکستند، فکر نمی‌کنم از مسئولان کسی مانده باشد که در جریان بدهی ما نباشد همه وعده می‌دهند اما هنوز چیزی سره سفره‌هایمان ندیده‌ایم.
تلاش استان برای سلب مدیریت مدیران فعلی معدن منگنز
احمد ذاکری هم بر این موضوع تأکید دارد که مدیران اصفهانی معدن منگنز اقدام مثبتی برای حل مشکلات معدن انجام نداده‌اند.
به گفته رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت استان قم با اشاره به اینکه این معدن متعلق به قم است از همین رو تنها مدیریت بومی صلاحیت اداره آن را دارد ادامه می‌دهد: “تک‌محصول بودن تولیدات این معدن سبب شده که تنها مشتری آن ذوب‌آهن اصفهان باشد از همین رو با اختلال در فعالیت ذوب‌آهن این معدن نیز با مشکل مواجه می‌شود”.
وی با تأکید بر لزوم اختصاص ۲ میلیارد تومان برای پرداخت مطالبات کارگران تصریح می‌کند: “باوجودی که به‌تازگی مدیر معدن تغییر کرده ولی مسئله اینجاست که مدیریت معدن منگنز باید در اختیار قم باشد”.
ذاکری با اعلام خبر تلاش استان برای سلب مدیریت مدیران فعلی معدن منگنز ونارچ ادامه می‌دهد: “در حال حاضر مدیریت کارخانه به نام قم است اما در اختیار اصفهانی‌ها است”.
نمایندگان مجددانه پیگیر مشکل کارگران
اگرچه رسیدگی به مشکلات معدن منگنز ونارچ در دستور کار مسئولان استان قرارگرفته اما به گفته «احمد امیرآبادی فراهانی» نماینده مردم قم در مجلس شورای اسلامی، در مسئله معدن منگنز، مسئولان ذیربط در اصفهان کوتاهی کرده‌اند چراکه مواد اولیه و خام ذوب‌آهن را از منگنز ونارچ قم تأمین می‌کنند.
وی با انتقاد از کوتاهی مسئولان معدن منگنز در پرداخت حقوق کارگران تصریح می‌کند: “این کارگران صدها متر زیرزمین و در شرایط نامناسبی کار می‌کنند از همین رو باید در اسرع وقت این مشکل رسیدگی شود و ما پیگیر آن هستیم”.
نماینده مردم قم در مجلس شورای اسلامی با اشاره به رایزنی‌های صورت گرفته با وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی می‌گوید: “قرار نیست کارگران معدن منگنز، هر ماه برای دریافت دستمزد خود مشکل داشته باشند، وقتی دولت از ایجاد شغل در کشور می‌گوید لازم است شاغلان موجود را حفظ و حق‌وحقوقشان را پیگیری کند”.
عضو هیئت‌رئیسه مجلس شورای اسلامی بابیان اینکه نباید این‌گونه که دولت اعلام می‌کند در شعار چیزی گفته شود اما در عمل شاهد رفتار دیگری باشیم تصریح می‌کند: “البته وضع کارگران معدن منگنز نمونه این موضوع است. باوجود گفته‌های دولت در ایجاد اشتغال اما کارگران بزرگترین معدن منگنز خاورمیانه ماه‌هاست حقوق دریافت نکرده‌اند”.
در پیگیری‌های به‌عمل‌آمده حجت‌الاسلام مجتبی ذوالنور نماینده مردم قم در مجلس شورای اسلامی نیز با بیان اینکه در جریان مشکلات این کارگران هستم و مشکل آن‌ها را از مراجع ذیربط پیگیری می‌کنم می‌گوید: “بااطلاع از اوضاع این کارگران مجدداً موضوع را پیگیری و تلاش می‌کنم در جلسه مجمع نمایندگان استان که دکتر لاریجانی و آقای امیرآبادی هم هستند با دعوت از استاندار و مسئولان استانی امور را جدی‌تر بررسی کنیم”.
جسم و روح این معدن خسته از کار روزانه و دغدغه‌هایی است که از بی‌توجهی و سهل‌انگاری مدیران این معدن به آن‌ها تحمیل‌شده است. دغدغه‌ها و فشارهایی که با هیچ حساب‌وکتاب عقلانی، اخلاقی، اعتقادی و هیچ محاسبه دیگری سزاوار این کارگران نیست. سؤال اساسی که دراین‌بین پیش می‌آید سکوتی است که مدیران این معدن در پیش‌گرفته‌اند، اینکه اگر راه کسب درآمد و حل مشکل را ندارند پس چگونه هنوز خود را شایسته ماندن در جایگاه مدیریت می‌دانند؟ این کارگران نه وعده‌ووعید می‌خواهند و نه به قول خودشان حقوق نجومی؛ آن‌ها فقط حقوق خودشان را می‌خواهند که پایه‌های سست شده و متزلزل زندگی‌شان روی پا نگه‌دارند. این کارگران حقوقشان را می‌خواهند.
