“تاوان معلمی”؛ خاطرات رسول بداقی از دوران حبس

تاوان معلمی، خاطراتی است که رسول بداقی، فعال صنفی معلمان، از روزهای سپری‌شده در زندان به قلم آورده است.

به گزارش تارنگار حقوق بشر در ایران، بخش‌هایی از این خاطرات که از سوی حقوق معلم و کارگر در نظر منتشر شده در پی می‌آید:
رسول بداقی

بخش اول:

در سال ۱۳۹۱ در زندان رجایی شهر کرج سالن ۱۲ ما هفت تن بودیم ،که باهم قرار گذاشتیم اعتصاب غذا کنیم،هرکدام خواسته ای که داشتیم،را بیان کردیم،برسر برخی خواسته ها به توافق رسیدیم،و یک بیانیه ی مشترک دادیم،آن موقع سالن ۱۲ هنوز تلفن نداشت،ما حرفها،پیامها وخواسته های خودمان را با خانواده و رسانه های داخلی و خارجی بوسیله ی بچه های زندانی عادی به بیرون میفرستادیم،تنها دریچه ی ارتباطی ما باخودمان بود،و روزهای ملاقات که هفته ای فقط ۲۰ دقیقه با خانواده ی درجه ی یک،پدر،مادر،برادر،خواهر،زن و فرزندان بود،ملاقات ها سه گونه بود،حضوری،کابینی(پشت شیشه،بوسیله ی آیفون)و ملاقات ویژه ،ماحتا با زندانیان عادی هم به سختی تماس برقرار می کردیم،درسالن ۱۲ که مخصوص زندانیان سیاسی،امنیتی، عقیدتی بود،ماکاملا در حالت ایزوله بودیم،حق رفت و آمد وارتباط با زندانبان و زندانیان را نداشتیم،حق رفتن به کتابخانه نداشتیم،دکتر رابه سالن می آوردند،مبادا در طول مسیر ما با زندانیان ارتباط داشته باشیم،بین ما تا زندانبانها،(افسرنگهبانی)که زندانیان اصطلاحا به افسرنگهبانی زیر هشت می گویند،دو درب بسته فاصل بود،برای اینکه ما با زیرهشت،ارتباط ما بازیر هشت(افسرنگهبانی،بوسیله ی یک آیفون انجام می شد.در کل زندان به قانون پادگانی اداره می شود،در روز دو بار آمار گرفته می شود،صبح و عصر،چراغها ساعت ۱۰ شب خاموش می شود،سکوت برقرار است،و۶ صبح بیدارباش است.هر کدام از زندانیان عادی که با ما ارتباطی برقرار می کردند،به شدت مجازات می شدند،لذاما هم نمی خواستیم،برای آنان مشکلی ایجاد کنیم،خلاصه ای از موقعیت زندان رجایی شهرچنین است:

این زندان دارای ۱۰ بند است،و هربند دارای سه سالن می باشد، هر بند از زندان رجایی شهر دارای سه طبقه است،که هربلوک سه طبقه را یک بند می گویند، وهر طبقه یک سالن نامیده می شود،در انتها هر سالن یک نماز خانه ،به ابعاد ۱۵ متر در ۱۰ مترساخته شده،بین نمازخانه و هرسالن یک راه پله برای ورود و خروج و رفتن به هواخوری وارتباط با سالنهای یک بندهست،که در مواقع ضروری برای ورودو خروج وبرای اینکه زندانیان هر سالن با هم روبرو نشوند،از آن استفاده می شود.

درآن سرهرسالن راه پله ی دیگری هست،که ارتباط سالن ها بندهاوزیرهشت(افسرنگهبان ) را باهمدیگر و با راهروهای اصلی ،درمانگاه ،قسمت اداری،سالن ملاقات،درب خروجی زندان،وباسایربندهابرقرارمی کند،بین هر بند،با بند دیگر،فضایی تقریبا۱۰۰۰ متری هست،به عرض ۲۰ وطول ۵۰مترکه زندانیان برای هوا خوری از آن استفاده می کنند،این فضای بین هر بند(۱۰۰۰متری) مخصوص یک بند(هرسه سالن) است،در برخی بندها به خاطر مسائل امنیتی اجازه نمی دهند،که زندانیان هرسالن با هم ازهوا خوری استفاده کنند ،لذا در دو یا سه نوبت از ساعت ۸ بامداد(پس از آمارگیری صبح)تا ۵عصر (پس از آمارگیری عصر) نزدیک به ۹ ساعت به نوبت از هواخوری استفاده می کنند،درب فروشگاه نیز داخل راهروی سالنها است،و زندانیان برای خرید باید وارد هواخوری شده و با استفاده از پنجره ای که در داخل هواخوری هست خریدشان را انجام بدهند،آنهم فقط در ساعتی که در هوا خوری هستند،می توانند خرید کنند.زندانیان حق همراه داشتن پول نقد را ندارند،فقط باید از کارت پاسارگادبرای خریداستفاده کنند، وجه رایج بین زدانیان باهم سیگار ویا کالا است.

در خرداد ۹۱ ما هفت تن(منصور اسانلو،عیسی سحر خیز،حشمت الله طبرزدی،مجید توکلی،مهدی محمودیان،کیوان صمیمی،رسول بداقی)به خاطر خواسته های خود در اوایل خرداد دست به اعتصاب غذا زدیم،این اعتصاب غذا به خاطر اینکه به زندانبان ها خبر ندادیم،هیچکدام احضار نشدیم،فقط در رسانه ها درج شده بود،۵روز از اعتصاب غذای ما گذشت،من به خاطر برخی ملاحظات،راهم را از سایرین جداکردم،طی نامه ای به رئیس زندان نوشتم که به خاطر این خواسته ها ( حقوق پایمال شده ی دانش آموزان و معلمان،در اعتراض به نظارت استصوابی و…… )دست به اعتصاب غذا میزنم،آقای محمد مردانی رئیس زندان رجایی شهر که به تازگی به جای حاج کاظم بر مسند،قدر تکیه داده بود،برخلاف همیشه،ظرف ۲۰ دقیقه از نوشتن این نامه ،مرا احضار و از من خواست راهی انفرادی شوم.

بخش دوم:

در زندان اصطلاحات خاصی هست،که فقط زندانیان با سابقه معانی این اصطلاحات را می دانند،برای نمونه ” زندانی زیقی ” معنای خاص خود را دارد،(یعنی زندانی ای که پرونده اش سبک است،حکم زندانش زیر ۵ سال است) وقتی به من خبر دادند که به زیر هشت(افسرنگهبانی) احضار شده ای،فهمیدم ،که مرا به انفرادی خواهند برد.چون خودم نامه ای داده بودم که در اعتصاب غذاهستم.

نزد زندانیان، افرادی که زیاد به زیر هشت (افسرنگهبانی )رفت و آمد دارند،دیگرزندانیان به آنها مشکوک می شوند،و آنهاراطرد وگاه به شدت تنبیه واز سالن اخراج می کنند،زیرا تصور براین است که ” آدم فروشی ” می کنند(آدم فروش یعنی کسی که اسرار زندانیان را به زندانبان می فروشد،و در قبال آن امتیازی مانند مرخصی،سیگار،گوشی موبایل،سیم کارت یا امتیازات دیگری می گیرد.)هنگامی که من راهی انفرادی بودم،برخی از دوستان توی راهرو صدا زدند :” بداقی کی تورا فروخته تا حالشو بگیریم؟” می دانستم که به خاطراعلام اعتصاب غذا است،رادیوی کوچک یک موج،بطری جای نوشابه برای گرفتن آب،لباس مورد نیاز،مقداری قند برای درست کردن آب قند،دفتر، خودکارویک عدد پتورا روی دوش انداختم ،و راهی انفرادی شدم(کسی که اعلام اعتصاب غذای ” تر”کرده است ،برای اینکه چشم ها و کلیه هایش خراب نشود،و قلبش از کار نایستد،باید روزانه یک و نیم لیتر آب ویا آب قند بخورد،برخلاف اعتصاب غذای خشک که فرد اعتصاب کننده نباید هیچ چیزی بخورد،حتی
آب.در اعتصاب غذای تر ،اعتصاب کننده ،بین ۶۰ تا ۷۰ روزبیشتر زنده نخواهدماند،اما در اعتصاب غذای خشک،فقط۱۵ روزمی تواند زنده بماند.)

سالن یک از( بند یک ) که طبقه ی همکف بود،مخصوص زندانیان شروری بود ،که در داخل زندان آدم کشته و یا درزندان درگیری درست کرده اند،سلولهای این سالن انفرادی بود،تمام سلولهای زندان رجایی شهر۶ متری هستند،یعنی دو مترعرض وسه مترطول دارند،این زندان در اواخر حکومت پهلوی طراحی شده است ،اما در زمان جمهوری اسلامی در برخی بندهاهر دو سلول را به یک سلول تبدیل کرده اند،ودر هر ۱۲ متر نزدیک به ۱۲تا ۱۴ زندانی نگهداری می شود،درب سلولهای انفرادی دریچه ای به اندازه ی ۱۵ در۱۵ سانتی متردارد،که از آن برای ارتباط با زندانبان،گرفتن غذا و…. استفاده می شود،قفل در و دریچه ی ۱۵ در ۱۵ آن کلا از بیرون بسته و باز می شود.تمام در های زندانهای دنیا قفلش ازبیرون هست،فقط زندانهای انفرادی است که دارای در می باشند،ورودی سلولهای سایر سالنهادرب ندارند،زندانیان حق زدن پرده هم ندارند،در همه ی زندانها (غیراز انفرادی)فقط سالنهادرب دارند،درهمه ی سالنهای زندان رجایی شهرزندانیان در داخل راهروی ۴۰ در۳متر آزادانه رفت و آمد می کنند. اما حق بیرون رفتن از سالن راندارند،زیرا در سالن ازبیرون قفل است،مگر برای درمانگاه وبا اجازه ی زنداانبان .یا برای چند ساعت هوا خوری.

سالن ۲ از(بند یک )آن زمان مخصوص تهرانی ها وکرجی ها بود، و سالن ۳ (ازبند یک) در آن زمان مخصوص کردها و لرها بود،کردها و لرها (سالن ۳) با تهرانی ها و کرجی ها(سالن ۲)درگیری خونین داشتند،هر کجا باهم روبرو می شدند،بدون هیچ توضیح و پرسش و پاسخی،بزن بزن می کردند،و همدیگر را به قصد مرگ میزدند،گاه با تیزی ،قمه وگاه باشیشه پاره و هرچیزی دم دستشان بود.

گاه اتفاق افتاده بود که به خاطردرگیری درسالنهای ۲ و ۳ چهل تن زخمی و چند تن کشته شده اند.حتی در سال ۸۸ خبر این درگیری از تلویزیون ج.ا هم پخش شد. البته موضوع دشمن تراشی ها بین (کرد و لرها) با( تهرانی و کرجی ها) به قصدتفرقه و کارعمدی زندانبانها بود.که برای کنترل راحت ترزندانیان ،این کار را می کردند،که با رفتن حاج کاظم و آمدن مردانی رئیس جدید زندان این تنشها بسیار کمرنگ شد.وآشتی ملی اعلام شد.
من کوله بارم را بستم ،با همراهی یکی از ماموران بند ۴ زندان راهی انفرادی شدم،مامور بند ۴ برگه ی تحویل مرا به امضای رئیس بند ۱ رساند و مرا تحویل داد و برگشت،افسرنگهبان بند ۱(گودرزی) نامه ی انتقال مرا خواند،وبه من نگاهی انداخت،از من پرسید: لرهستی؟ این راگفت وخنده ی تلخی ازسرناراحتی کرد،ازلهجه اش فهمیدم او هم لر است،وسایلی راکه با خودم آورده بودم،باززرسی کرد،تلاش کرد که مرا از اعتصاب غذا منصرف کند،بسیار ناراحت شد،دلش نیامد وسایل را از من بگیرد،با ناراحتی رو به من کرد و گفت: گرچه خلاف قانون است،که این وسایل را با خودت ببری ،و می دانم ،میایند و آنهارا از تو میگیرند،امابا خودت ببر،به من هم ایراد گرفتند،اشکالی ندارد.
وارد سلول انفرادی شدم،فقط به هدفم می اندیشیدم،(معیشت فرهنگیان،مدارس دولتی،مدارس استاندارد،سالن ورزشی برای دانش آموزان و معلمان،کتابخانه ی مدارس،هنر در مدرسه،مسابقات علمی و ورزشی بین دانش آموزان ،بین معلمان،ورزشگاههای رایگان،گردش علمی برای دانش آموزان و معلمان،بودجه ی آموزش محور،آموزش و پرورشی که محور توسعه باشد.و… )به این می اندیشیدم که آیا مرگ من کمکی به رسیدن به این اهداف خواهد کرد یاخیر؟ اگر اینگونه می شد ،به مرگ خودم راضی بودم،وارد سالن شدم،سالن بوی مرگ می داد،شعله های آتش کینه و عقده وناکامی از درون سلوهای سیاه زبانه می کشیدم.

مامور زندان (کولیوند)بود …

عاطفه ای حس کردنی ،هم بین ما بود،

محبت ،عشق ومهربانی هم بود،

اما پنهان وخفته،

سرکوب شده،

فقط به خاطر نان،

من این را ازنگاههای زندانبان ،

ازسنگینی دستهای پرازاندوهش،

که برای گشودن در،اورا نفرین می کردند.

دانستم.

سنگینی دستانش فریادمیزد،که من وتو هموطنیم،

چشمانش التماس کنان به فریاد می گفت:

که ای زندانی،

مرا خائن نپندار،

من گروگان لقمه ای نانم،برای کودکانم.

در کنج تاریک زندان با خود اندیشیدم، آیازنده از این دربیرون خواهم رفت ،یامرده؟ اگربمیرم برسر کودکانم چه خواهدآمد؟ مادرم ……! خواهر و خواهرزادهایم….؟برادرزاده هایم…!

این خیالات فقط درهنگام فراموشی آرمانهایم ،به من هجوم می آورد،بسیار زودهم ازخاطرم می گریختت.

من بودم و معلمها و دانش آموزان وامید و آرمانهای ارزشمندی که بهانه ی زندگی ام بودند.بهانه ی مبارزه ام بودند،تربیت سفیدی که امید رادر هیات لبخندی بر لبم، در تنهایی انفرادی مرا زنده نگه می داشت.

من آنجا بازمزمه هایم زندگی می کردم:

تربیت سفید که باشد،مرگ شیرین است.

مرگ را تربیت تعریف خواهدکرد،خوب یا بد!

مرگِ تلخی نیست،

مگر زندگانی تلخی، در پیش چشمان اختاپوس فقراقتصادی وفرهنگی .

زندگی در سایه ی فقر وبی فرهنگی ،هرروز وهر ثانیه لیسیدن مرگ است،به جای زندگی،به نام زندگی !

با اندوه پدری چه باید کرد،که دست خالی وسرافکنده ،به خانه برمی گردد؟نگاه پراز حسرت کودکان ،به دست خالی پدر چه می شود؟راستی در خیال کودکان،گرسنه چه می گذرد؟! راستی سنگ به شکم بستن افسانه است؟ ولی به شرافتم سوگند،دزدانه باچشمان خود دیدم ،مرد بیکار همسایه ی ما،از گرسنگی سنگ به شکم بسته بود،پس چگونه فریاد نزنم؟! به شرافتم سوگند معلم باشرافتی رامی شناختم ،که از ۲۵ هرماه فقط نان خالی بر سفره داشت !ومن برایش گریستم!!

من فریادم را سر خواهم داد،

از شما خفته ای چند،

چه کسی می آید بامن فریاد کند؟