دریاچه ارومیه یکی از مهم‌ترین و ارزشمندترین زیست‌بوم‌های کشور به‌شمار می‌رود که بزرگ‌ترین دریاچه داخلی کشور بوده و به دلیل برخورداری از ارزش‌های بی‌نظیر طبیعی و اکولوژیک به عنوان پارک ملی و ذخیره‌گاه زیست‌کره در یونسکو به ثبت رسیده است.
به گزارش تارنگار حقوق بشر در ایران به نقل از مهر، دریاچه ارومیه دومین دریاچه شور جهان است که در ۱۸ سال اخیر با بحران شدید کم آبی مواجه شده و از پهنه شش هزار کیلومتری آن فقط هفت درصد باقی مانده است و با تداوم این امر هم‌اکنون نزدیک به ۲.۵ میلیارد مترمکعب آب در این دریاچه که روزگاری به نگین فیروزهای آذربایجان شهرت داشت، وجود دارد، ارتفاع این دریاچه نیز از سال ۷۵ تاکنون بیش از ۸ متر کاهش یافته است.
با شروع به کار دولت تدبیر و امید، رئیس جمهور احیای این دریاچه را اولویت نخست زیست محیطی خود اعلام کرد و برای همین منظور ستاد احیای دریاچه ارومیه تشکیل شد. تشکیل این ستاد در سال اول با انتقادات زیادی به جهت کاربردی و عملی نبودن برنامه‌ها همراه بود ولی طولی نکشید که ۱۹ برنامه اصلی برای نجات این دریاچه تصویب شد و برنامه‌ها شکل جدی‌تری به خود گرفت و اعتبارات خوبی نیز برای این منظور تخصیص یافت.
برای دو سال اول احیای این دریاچه برنامه تثبیت وضعیت فعلی در دستور کار مسئولان قرار گرفت که سطح آب این دریاچه در بدترین شرایط ممکن از نظر دمایی فقط پنج سانتی متر پایین آمد، البته این درحالی بود که این رقم هر ساله در تابستان به ۴۰ سانتی متر نیز می‌رسید.
کاهش ۱۰ سانتی‌متری تراز سطح آب دریاچه ارومیه در زمستان امسال
از سال گذشته با برنامه‌های اجرایی مدون در راستای تثبیت وضعیت فعلی دریاچه ارومیه اقداماتی آغاز شد که هم اکنون شاهد آن هستیم که روند صعودی و سریع خشک شدن دریاچه ارومیه متوقف شده ولی هنوز دریاچه ارومیه در شرایط بحرانی قرار دارد.
در تازه‌ترین بررسی‌های صورت گرفته از دریاچه ارومیه و باتوجه به بارش‌های اخیر در شمال غرب کشور و انتقال آب بر اساس مصوبات ستاد احیای دریاچه ارومیه، تراز سطح آب دریاچه ارومیه در روز دوازدهم بهمن ماه سال جاری به یک هزار و ۲۷۰متر و ۴۸ سانتی‌متر از سطح دریا رسید.
این تراز ۴۴ سانتی‌متر نسبت به پایین‌ترین سطح تراز دریاچه در روز دوم آبان ماه و سه سانتی‌متر نسبت به روز پنجم بهمن ماه افزایش نشان می‌دهد اما نسبت به تراز همین روز در سال گذشته ۱۰سانتی‌متر پایین‌تر است.
مساحت دریاچه ۳۳۰ کیلومتر مربع کاهش یافته است
نماینده ستاد احیای دریاچه ارومیه در آذربایجان‌شرقی در گفت‌وگو با خبرنگار مهر با بیان اینکه مساحت دریاچه ۳۳۰ کیلومتر مربع کاهش یافته است، اظهار داشت: باید برای نجات این دریاچه همه مردم و مسئولان دست به دست هم دهند و همدل باشند.
خلیل ساعی با تاکید بر اینکه احیای دریاچه ارومیه کار یک یا دو سال نیست، افزود: نجات و احیای این دریاچه زمان‌بر است و پیش بینی می‌کنم تا پایان سال ۱۴۰۲ شاهد احیای کامل این دریاچه باشیم.
وی با اشاره به اینکه دریاچه ارومیه هم‌اکنون نسبت به گذشته‌ها وضعیت بهتری دارد، ادامه داد: البته برداشت آب از چاه‌های غیرمجاز، کاهش بارندگی، توسعه نامتوازن کشاورزی و برداشت بیش از حد آب باعث شده تا در ۱۸ سال اخیر شاهد خشک شدن تدریجی دریاچه ارومیه باشیم.
ساعی سپس با تاکید بر اینکه دولت باوجود همه مشکلات اقتصادی اعتبارات خوبی برای احیای دریاچه ارومیه اختصاص داده است، ادامه داد: ما در ستاد احیای دریاچه ارومیه تمام تلاش خود را به کار گرفته‌ایم تا برنامه‌های عملی و کارشناسی شده‌ای که به تایید اساتید دانشگاهی رسیده است، اجرا کنیم و هم اکنون تمام برنامه‌ها طبق زمان بندی پیش‌بینی شده درحال اجرا است.
نماینده ستاد احیای دریاچه ارومیه در آذربایجان‌شرقی سپس گفت: هدف این است که بتوانیم در این دوره زمانی حیات آرتیما را حفظ کنیم و باید برای این منظور برنامه‌ها در استان‌ها و شهرستان‌های حوزه دریاچه ارومیه با دقت کامل و با نظارت اجرا شود.
ریزگردهای نمکی مردم تهران را نیز تهدید می‌کند
ساعی ضرورت حضور و نقش آفرینی کشاورزان برای احیای این دریاچه را مورد تاکید قرار داد و گفت: باید علاوه بر کشاورزان مردم نیز با استفاده درست از منابع آبی ما را در این امر یاری کنند.
ساعی سپس با بیان اینکه بروز سرطان‌های مری دراثر ریزگردهای نمکی دریاچه ارومیه امکان‌پذیر است، گفت: بیماری‌های تنفسی نیز مردم حاشیه این دریاچه را تهدید می‌کند و همچنین احتمال می‌رود ریزگردها به تهران نیز برسند و مردم پایتخت را نیز تهدید کنند که ما در ستاد احیا برای این منظور برنامه داریم و درحال تثبیت این نمک‌ها در سطح دریاچه هستیم.
نماینده ستاد احیای دریاچه ارومیه در آذربایجان‌شرقی با اشاره به اینکه خشکسالی‌های اخیر و نیز تغییرات اقلیمی اصلی‌ترین عامل خشک شدن دریاچه ارومیه است، اظهار داشت: ۱۹ پروژه عملیاتی برای نجات دریاچه در دست اجرا است.
ساعی سپس افزود: سال گذشته آب دریاچه ارومیه نزدیک یک میلیارد و ۵۰۰ میلیون مترمکعب بود ولی این میزان هم اکنون به ۲.۵ میلیارد مترمکعب رسیده است.
وی سپس گفت: برای احیای دریاچه ارومیه برنامه ۱۰ساله پیش‌بینی شده که دو سال اول تثبیت، هفت سال بعدی احیا و سال آخر نیز احیای نهایی دریاچه خواهد بود.
اعتبارات دریاچه ارومیه در بخش‌های نامربوط هزینه می‌شود
نماینده مردم تبریز، آذرشهر و اسکو نیز در گفت‌وگو با خبرنگار مهر به وضعیت نگران کننده دریاچه ارومیه اشاره کرد و اظهار داشت: با اینکه شاهد افزایش نزولات آسمانی بودیم ولی بازهم تراز دریاچه درحال کاهش است.
محمداسماعیل سعیدی با تاکید براینکه مسئولان ستاد احیا باید تمام تلاش خود را برای احیای دریاچه ارومیه به کار گیرند، ادامه داد: متاسفانه چندان حساسیتی در متمرکز کردن اعتبارات احیای دریاچه ارومیه روی برنامه‌های پیش بینی شده وجود ندارد تا جایی‌که اعتبارات دریاچه ارومیه در بخش‌های نامربوط هزینه می‌شود و خلاء‌های اعتباری برخی از دستگاه‌ها از محل اعتبارات دریاچه ارومیه تامین می‌شود که این ممکن است ضربات سنگینی بر تاثیرگذاری برنامه‌های ستاد احیا داشته باشد.
وی سپس با اشاره به اینکه برخی از برنامه‌های ستاد احیا عملی نیستند و باعث از دست دادن زمان می‌شوند، گفت: انتظاری که از مسئولان داریم این است که نسبت به احیای این دریاچه همت بیشتری کرده و وضعیت آن را تثبیت کنند چراکه خشک شدن دریاچه ارومیه مردم بسیاری از استان‌ها را تهدید می‌کند.
با همه این اظهارنظرها و وجود اختلافات بسیار در عقاید مسئولان امر برای نجات دریاچه ارومیه، انتظار می‌رود که با تسریع در اجرای برنامه‌های کاربردی و عملی و همچنین جذب اعتبارات کافی شاهد احیای دریاچه ارومیه باشیم و از فرصت سوزی دراین زمینه جلوگیری کنیم.
