مقام‌های دولتی همچنان از ارائه آمار دقیق خط فقر و جمعیت زیر خط فقر خودداری می‌کنند، اما پژوهش‌های صورت گرفته بیانگر رشد شدید فقر در ایران و افزایش جمعیت زیر خط فقر هستند. فقر در استان‌های دور از مرکز شدیدتر از فقر در استان‌های مرکزی است.
به گزارش تارنگار حقوق بشر در ایران به نقل از روزنامه تعادل، نتایج تحقیقی که توسط پژوهشکده آماری ایران منتشر شده، نشان می‌دهد که حداقل هزینه زندگی یک خانوار پنج نفره در تهران، پنج برابر حداقل دستمزد مصوب شورای عالی کار است.
آمار ها بیانگر هشت برابر شدن خط فقر در نقاط روستایی و هفت برابر آن شدن آن در نقاط شهری است.
بر اساس این گزارش، خط فقر غذایی سرانه که در سال ۸۳، ۱۵۹ هزار تومان بوده به یک میلیون و ۱۲۶ هزار تومان افزایش یافته است. معاونت رفاهی وزارت کار، تعاون و رفاه اجتماعی جمهوری اسلامی در گزارشی که آبان امسال منتشر شد، هزینه یک خانوار چهار نفره را ۹۰۰ هزار تومان برآورد کرده بود.
اما پژوهشگران «برآورد خط فقر در ایران» خط فقر سرانه را که به ازای هر فرد محاسبه می‌شود، در سال ۹۲ بیش از ۷۰۰ هزار تومان برآورد کرده‌اند که با ارقام اعلام شده از سوی وزارت کار همخوانی ندارد. براساس نتایج این پژوهش، خط فقر در یک دهه گذشته ۶٫۵ برابر افزایش یافته و جمعیت بیشتری از مردم ایران زیر خط فقر قرار گرفته‌اند.
همچنین نتایج یک پژوهش دیگر که سال گذشته از سوی موسسه آموزش و پژوهش سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی منتشر شد، میانگین خط فقر سرانه سال ۹۲ را ۴۶۶ هزار تومان و میانگین خط فقر خانوار را ۸۵۵ هزار تومان برآورد کرده است.
فقر شدید در پیرامون
بهار سال ۹۴ حسین راغفر، اقتصاددان در گفت‌وگو با روزنامه شرق گفت که ۴۰ درصد جمعیت ایران زیر خط فقر هستند. او همچنین خط فقر را در نقاط مختلف ایران متفاوت دانست و گفت که در برخی از مناطق بیش از نیمی از جمعیت زیر خط فقر قرار دارند. چندی بعد مدیرکل دفتر بهبود تغذیه وزارت بهداشت از سوء تغذیه و ناتوانی در تأمین کالری روزانه مورد نیاز ساکنان استان‌های سیستان و بلوچستان، هرمزگان، خراسان شمالی و کرمان خبر داد.
همچنین براساس پژوهشی که توسط داوود سوری، کارشناس مسئله فقر در ایران صورت گرفته است، سیستان و بلوچستان، خراسان شمالی، خوزستان، قم و کرمان بیشترین جمعیت فقیر را دارند. نماینده خاش در مجلس شورای اسلامی تابستان امسال گفت که ۷۰ درصد مردم سیستان و بلوچستان زیر خط فقر دارند.
گزارش بررسی خط فقر مسکن نیز نشان می‌دهد که سیستان و بلوچستان فقیرترین استان ایران است و پس از آن استان‌های هرمزگان، بوشهر، ایلام، کرمان، خوزستان و لرستان قرار دارند.
خط فقر دولتی؛ یک دلار در روز
دولت جمهوری اسلامی برای محاسبه میانگین خط فقر درآمد حداقل یک دلار در روز را مبنا قرار می‌دهد که به راین اساس چنانچه فردی ماهیانه ۳۰ دلار درآمد داشته باشد، فقیر نیست. بر مبنای این شاخص هر فرد با حداقل درآمد ماهیانه ۱۰۵ هزار تومان فقیر محسوب نمی‌شود. اما کمیته تعین دستمزد کارگران حداقل هزینه زندگی یک خانوار چهار نفره را سه میلیون و ۲۰۰ هزار تومان برآورد کرده است.
همچنین بنا بر گزارش مرکز آمار از درآمد و هزینه خانوارها، میانگین هزینه یک خانوار در سال ۹۳ بیش از ۲ میلیون و ۷۰۰ هزار تومان اعلام شده است. نتایج همین آمار نشان می‌دهد که هزینه دهک‌های درآمدی هشتم تا دهم هشت تا ۱۴ برابر هزینه دهک‌های درآمدی اول تا سوم است.
معاون امور آموزش و پژوهش سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی چندی پیش برنامه‌های توسعه را عامل افزایش نابرابری در ایران دانسته و گفته بود که شکاف فقیر و غنی در جامعه افزایش یافته است.
