رهبر جمهوری اسلامی با ابلاغ «سیاست‌های کلی خانواده» از مقام‌های کشور خواست همزمان با فرهنگ‌سازی در زمینه «کراهت» طلاق٬ برای «نفی تجرد» نهضت فراگیر ملی به راه انداخته و زنان سرپرست خانوار را به ازدواج دوباره «تشویق» کنند.
به گزارش تارنگار حقوق بشر در ایران به نقل از رادیو فردا، بر اساس یکی از بندهای این سند، همسری٬ مادری و خانه‌داری تنها «نقش و رسالتی» است که وی در این سیاست‌های ابلاغی برای زنان در نظر گرفته و نقش «اقتصادی» تماما به مردان واگذار شده است.
در وب‌سایت آیت‌الله علی خامنه‌ای آمده است که وی این سیاست‌ها را به روسای قوای سه‌گانه و رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام پس از تصویب در این مجمع ابلاغ کرده است.
آن‌طورکه این سند ابلاغی نشان می‌دهد، آقای خامنه‌ای کارکردهای اصلی خانواده در ایران را بر پایه «الگوی اسلامی» تعیین کرده و به همین دلیل نقش اصلی زنان در جامعه به کارکردها و نقش‌های سنتی تقلیل یافته است.
وی به صراحت از سران کشور خواسته است تا از «عزت و کرامت همسری، نقش مادری و خانه‌داری [برای] زنان و نقش پدری و اقتصادی [برای] مردان» حمایت کنند.
در این سیاست‌ها، هیچ‌‌گونه نقش اقتصادی و مشارکت اجتماعی برای زنان در نظر گرفته نشده و این نقش‌ها به مردان سپرده شده است.
وی همچنین خواستار «تشویق و تسهیل» ازدواج زنان سرپرست خانوار و حمایت حقوقی، اقتصادی و فرهنگی از آن‌ها شده است.
به طور کلی در تاریخ جمهوری اسلامی همواره تلاش شده است فعالیت زنان به داخل خانه و به حوزه‌های سنتی همسری و مادری محدود شود و روی خوشی به سرپرستی زنان در خانواده‌ها و تجرد دختران نشان داده نشده است.
به گزارش خبرگزاری‌ها، رهبر جمهوری اسلامی در بند دیگری از این سیاست‌ها٬ خواستار «ایجاد نهضت فراگیر ملی برای ترویج و تسهیل ازدواج موفق و آسان برای همه دختران و پسران و… نفی تجرد در جامعه» شده است.
وی دستور داده که این امر باید «با وضع سیاست‌های اجرایی و قوانین و مقررات تشویقی و حمایتی و فرهنگ‌سازی و ارزش‌گذاری به تشکیل خانواده متعالی بر اساس سنت الهی» صورت بگیرد.
بخش دیگری از سیاست‌های «خانواده» که با توجه به افزایش قابل توجه آمار طلاق در ایران تنظیم شده٬ به «پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی و عوامل تزلزل نهاد خانواده به‌ویژه موضوع طلاق» اختصاص دارد.
رهبر جمهوری اسلامی از مقام‌های کشور خواسته است تا از راه «شناسایی مستمر عوامل طلاق و فروپاشی خانواده و فرهنگ‌سازی کراهت طلاق» به «جبران آسیب‌های ناشی از آن» بپردازند.
افزایش آمار طلاق در ایران که جامعه‌شناسان علت اصلی آن را افزایش سطح آگاهی و تحصیلات زنان و میزان مشارکت اجتماعی آن‌ها می‌دانند٬ نگرانی مقام‌های جمهوری اسلامی را برانگیخته است.
آن‌ها عموما به طلاق نه به عنوان «پدیده اجتماعی»٬ به عنوان یک «آسیب اجتماعی» نگاه می‌کنند و تغییر سبک زندگی مردم ایران و گرایش به سبک زندگی غربی را اصلی‌ترین عامل افزایش آن در کشور معرفی می‌کنند.
در همین حال با آن‌که طرح‌ها و تلاش‌های دوباره‌ای برای ترویج زندگی بر اساس احکام اسلامی در ایران آغاز شده٬ آمار طلاق در کشور نهفقط کاهش، که افزایش داشته، امری که چندی پیش باعث شد ارائه آمار طلاق در کشور متوقف شود.
«مقابله مؤثر با جنگ نرم دشمنان برای فروپاشی و انحراف روابط خانوادگی» از دیگر موارد تاکید رهبر جمهوری اسلامی در سیاست‌های کلی خانواده است.
وی به سران قوا و رئیس مجمع تشخیص مصلحت دستور داده است که از راه «ممنوعیت نشر برنامه‌های مخل ارزش‌های خانواده»٬ «مبارزه با اشرافیت و تجمل‌گرایی و مظاهر فرهنگ غرب» و «ایجاد فضای سالم و رعایت روابط اسلامی زن و مرد در جامعه» به ارائه الگوی اسلامی خانواده و «ترویج سبک زندگی اسلامی ـ ایرانی» اقدام کنند.
علی خامنه‌ای درعین‌حال خواستار «ایجاد سازوکارهای لازم برای ارتقاء سلامت همه‌جانبه خانواده‌ها به‌ویژه سلامت باروری و افزایش فرزندآوری» شده است.
رهبر جمهوری اسلامی در سال‌های اخیر بارها سیاست‌های کنترل جمعیت در ایران را به نقد کشیده و خواستار افزایش فرزندآوری شده است.
وی ۱۹ مهرماه سال ۹۱ در جمع گروهی از مردم شهر بجنورد گفت: «یکی از خطاهایی که خود ما کردیم این بوده که تحدید نسل از اواسط دهه ۷۰ به این طرف باید متوقف می‌شد. مسئولان کشور دراین‌باره اشتباه کردند و خود بنده هم سهیم هستم. این را خدای متعال و تاریخ بر ما ببخشد.»
سیاست کنترل جمعیت در ایران بعد از انقلاب با شعار «دو بچه کافی است» و «زندگی بهتر، فرزند کمتر» پس از پایان جنگ ایران و عراق به راه افتاد و روحانیون شناخته‌شده نیز از آن حمایت می‌کردند.
اما با تغییر نظر رهبر جمهوری اسلامی درباره این سیاست٬ نهادها و دستگاه‌های مسئول نیز موظف شدند ضمن تشویق خانواده‌ها و به‌ویژه زنان به فرزندآوری بیشتر٬ تسهیلاتی را نیز در این زمینه ارائه کنند.
بااین‌حال محافظه‌کاران معتقدند دولت حسن روحانی در این زمینه همکاری لازم را نمی‌کند.
به تازگی فرشته روح‌افزا٬ معاون شورای فرهنگی اجتماعی زنان، ضمن محکوم کردن وزارت بهداشت گفت که «استدلالی که فقرا بچه‌دار نشوند فاشیستی است» و «وزارت بهداشت به شکل‌های مختلف هنوز این مانع‌تراشی را در افزایش جمعیت کشور دارد.»
طبق ادعای خانم روح‌افزا، عده‌ای در کشور به دنبال آن هستند که «تعداد بچه‌های حزب‌اللهی و بسیجی که الان به عنوان مدافعان حرم مقابل غرب می‌ایستند کم شود».
