تارنگار حقوق بشر در ایران گزارشی آماری از وضعیت نقض حقوق بشر در کشور طی سه ماهه ابتدایی سال ۱۴۰۰ تهیه کرده است.
این گزارش بیشتر حول محور عملکرد قوه قضائیه می‌گردد و اطلاعاتی آماری از وضعیت اعدام، بازداشت، صدور احکام قضایی و نیز برگزاری تجمعات اعتراضی در کشور ارائه می‌دهد.
درحالی‌که در بیش از نیمی از کشورهای جهان اجرای مجازات اعدام به طور کامل متوقف شده است، کشور ایران ازجمله معدود کشورهایی است که همچنان این مجازات غیرانسانی در آن اجرا می‌شود. طبق گزارش سازمان عفو بین‌الملل، علیرغم اینکه اجرای مجازات اعدام در ۱۸ کشور در سال ۲۰۲۰ نسبت به سال قبل از آن ۲۶درصد کاهش داشته است، ایران جزء ۴ کشوری است که ۸۸درصد اجرای حکم اعدام در آن انجام شده است.
در بازه زمانی ۱فروردین تا ۳۱خرداد ماه ۱۴۰۰، ۲۶ حکم اعدام در زندان‌های کشور اجرا شده است که از این میان ۸ شهروند به اتهام قتل، ۱۷ شهروند بابت اتهامات مربوط به مواد مخدر و ۱ شهروند به اتهام تجاوز به دار آویخته شده‌اند.
همچنین طی این بازه زمانی دست‌کم ۷۲ شهروند به مراجع قضائی احضار و نیز ۲۷۲ شهروند دیگر توسط نیروهای امنیتی در شهرهای مختلف کشور بازداشت شده‌اند. همچنین توسط قضات قوه قضائیه برای حداقل ۵۵ فعال سیاسی، مدنی و نیز شهروندان بازداشت‌شده در تجمعات اعتراضی، با عناوین اتهامی از جمله «تبلیغ علیه نظام»، «اقدام علیه امنیت ملی»، «توهین به رهبر و بنیانگذار جمهوری اسلامی»، «تشویش اذهان عمومی»، «همکاری یا عضویت در گرو‌ه‌های مخالف نظام» و…، احکام ۵۰۸۰ ماه حبس تعزیری، ۶۶ماه حبس تعلیقی ، ۲۶۴ضربه شلاق و پرداخت۲۷میلیون و ۳۷۵هزار تومان جریمه نقدی صادر شده است.
همچنین باتوجه به اینکه طبق آئین‌نامه اجرایی سازمان زندان‌ها، بهداری زندان مکلف به رسیدگی و مراقبت از سلامت جسمی زندانیان بوده و درصورت وجود هرگونه مشکلی برای سلامت زندانیان باید به آن رسیدگی کند، بسیاری از زندانیان محبوس در زندان‌های کشور علیرغم نیاز به دریافت خدمات پزشکی از این حق قانونی محروم هستند. در همین مورد طی سه‌ماه ابتدایی سال ۱۴۰۰، ۴ زندانی محبوس در زندان‌های کشور براثر عدم رسیدگی پزشکی جان خود را از دست داده‌اند که سه مورد مربوط به زندانیان با جرایم عادی بوده و در یک مورد ساسان نیک‌نفس، زندانی سیاسی مشروطه خواه، که به بیماری افسردگی، دیابت و صرع مبتلا بود درپی محرومیت از رسیدگی پزشکی در زندان تهران بزرگ جان باخت.
در بازه زمانی ۱فروردین تا ۳۱خرداد ۱۴۰۰، دست‌کم ۴۶۳ تجمع اعتراضی در شهرهای مختلف کشور برگزار شده که تعدادی از این تجمعات با دخالت نیروهای امنیتی و نظامی به خشونت کشیده شده است. در یکی از این موارد طی تجمعاتی که از روز یکشنبه ۳۰خرداد ۱۴۰۰، در اعتراض به نتایج انتخابات شورای شهر در یاسوج آغاز شد، نیروهای امنیتی با شلیک گلوله به سمت معترضین اقدام به سرکوب این اعتراضات کردند. به گفته برخی منابع در پی سرکوب این تجمعات چندین نفر کشته و مجروح و تعداد زیادی نیز بازداشت شده‌اند.
